Welzijn of welvaart in de logistiek, zeg het maar

Het rapport van de Arbeidsinspectie toont aan dat er veiligheids- en gezondheidsregels in distributiecentra worden overtreden. Van de 200 onderzochte distributiecentra hebben zich 163 niet gehouden aan die regels. Onze welvaart gaat deels ten koste van welzijn, en dat voelt slecht.

Recent publiceerde de Arbeidsinspectie een alarmerende rapportage waaruit blijkt dat in vier op de vijf onderzochte distributiecentra onveilige situaties voorkomen voor medewerkers op de werkvloer. Het is een van de nadelige gevolgen van de enorme krapte op de arbeidsmarkt in combinatie met een nog steeds groeiende economie. Onze welvaart gaat deels ten koste van welzijn, en dat voelt slecht.

Hoge werkdruk gaat ten koste van werkomstandigheden

Bedrijven voelen de enorme druk om te kunnen blijven voldoen aan de vraag van hun klanten. Ontoereikende capaciteit dwingt ze de grenzen van het toelaatbare op te zoeken. In een aantal gevallen wordt die grens overschreden. De werkdruk gaat ten koste van de arbeidsomstandigheden, en leidt tot schrijnende situaties. Zoals te strakke roosters van buschauffeurs die geen tijd krijgen om pauze te houden. En pakketbezorgers maken sinds de coronacrisis steeds langere dagen, worden slecht betaald en hebben amper de tijd om naar het toilet te gaan. Uit de Welzijnsmonitor van juli blijkt dat Transport en logistiek de sector is met het hoogste aantal overuren en ervaart een sterke toename van burn-out gerelateerde klachten.

Lees ook: Welzijn personeel fors gedaald

Logistieke sector heeft groot aandeel in arbeidsmigranten

En ook in de distributiecentra gaat het dus weer mis. Het rapport van de Arbeidsinspectie toont aan dat er veiligheids- en gezondheidsregels worden overtreden. Van de 200 onderzochte distributiecentra hebben zich 163 niet gehouden aan die regels. En in twintig gevallen, maar liefst tien procent van de bezochte centra, heeft de inspectie zelfs het werk moeten stilleggen vanwege ernstig gevaar voor de medewerkers.

De afgelopen tien jaar is het aantal distributiecentra sterk gegroeid, naar zo een 9000 nu. Het werk is vaak fysiek zwaar en repeterend van karakter. Dit zijn redenen waarom binnen de muren van de distributiecentra veel arbeidsmigranten werken. Dat zien we ook in de cijfers terug. Uit de jaarlijkse rapportages van uitzendorganisaties blijkt dat de logistiek van alle sectoren de grootste afnemer is van arbeidsmigranten. In 2020 was maar liefst 44 procent van alle arbeidsmigranten in Nederland werkzaam in deze sector, een flinke stijging ten opzichte van de 29 procent in 2018. Voor de sector logistiek zijn arbeidsmigranten een oplossing voor de sterk toegenomen vergrijzing onder bijvoorbeeld chauffeurs. En zijn zij hard nodig om te voldoen aan de grote vraag naar logistiek personeel in distributiecentra. Arbeidsmigranten houden de sector dus in beweging, maar het is aan ons om ervoor te zorgen dat zij hiervoor de juiste waardering krijgen.

Sociale transitie verplicht tot goed werkgeverschap

De stijgende inzet van arbeidsmigranten past in een brede sociale transitie die in vrijwel alle West-Europese landen gaande is. Het thema speelt een belangrijke rol, ook voor ABN AMRO. Het is de plicht van ons allemaal, en dus ook van de bank, om binnen deze sociale transitie extra aandacht te geven aan het terugdringen van ongelijkheid en goede arbeidsomstandigheden te garanderen. Dat is in de Arbowet vastgelegd en daar moeten alle ondernemers en leidinggevenden zich aan houden. Zoals bij iedere wetgeving is ook hier aandacht op naleving nodig. Dat blijkt niet alleen uit het rapport van de Arbeidsinspectie, maar is ook een van de conclusies uit een onderzoek van de Inspectie SWZ uit 2021. Hierin stellen zij dat regels over veiligheid, loon en arbeidsdruk met regelmaat worden overtreden.

Gaat er dan helemaal niets goed?

Zeker wel. De logistieke sector zet stappen in de goede richting, zoals blijkt uit het rapport van ABN AMRO Bemiddeling en inhuur van arbeidsmigranten uit april 2022. Zo stelt de CAO Beroepsgoederenvervoer 2021 dat voor het inlenen van arbeidskrachten enkel gebruik gemaakt mag worden van Stichting Normering Arbeid (SNA) gecertificeerde uitzendbureaus. Ook is er een leidend keurmerk PayChecked waarmee transportondernemingen kunnen aantonen dat zij zich houden aan afspraken zoals door de wet is bepaald. Het is vreemd dat er voor distributiecentra op landelijk niveau nog geen specifieke wet- en regelgeving bestaat. Dat kan een van de redenen zijn dat dus juist in de distributiecentra nog veel mis gaat en zij regelmatig onderwerp van onderzoek zijn.

Lees ook: Bemiddeling en inhuur van arbeidsmigranten

Goed gedrag geeft voordelen op de krappe arbeidsmarkt

De huidige krapte op de arbeidsmarkt geeft werknemers meer keuze bij het bepalen waar en voor wie ze willen werken. Ondernemers die laten zien dat zij staan voor gelijkheid en gezonde arbeidsomstandigheden voor ál hun medewerkers kunnen hier hun voordeel mee doen. Hierin schuilt een deel van de oplossing voor het aantrekken en behouden van werknemers. Welzijn is een voorwaarde voor welvaart, en dus voor de toekomst van elk bedrijf.