Tom van Ravensberg en Koen Volkers van startup RavenFeed begonnen anderhalf jaar geleden met een droom: de mondiale voedselketen verbeteren door de inzet van insecten. Bevlogen idealisten of twee naïeve ondernemers? Op die vraag weten ze het antwoord wel. Veel andere vragen kwamen aan bod tijdens een door FME georganiseerde Innovation Tuesday. Hoog tijd om ze daarover eens aan de tand te voelen.
De hele wereld bevoorraden en het fundament van de voedselketen aanpakken, dat mag je zeker een ideaal noemen. Naïef? Beslist niet! Volgens RavenFeed zijn insecten namelijk het ontbrekende puzzelstukje in die keten. Tom en Koen, twee piloten die nog steeds de hele wereld overvliegen en naar eigen zeggen “de leukste baan” hebben, doken in oktober 2020 in de wereld van insecten.
Beestjes boordevol eiwitten
Insecten zijn kleine, maar superefficiënte beestjes die boordevol eiwitten zitten. Tom: “Ik had een documentaire over insectenkweek in China gezien waar ik door getriggerd werd. Wij vinden insecten van nature vies, maar de potentie van deze beestjes is enorm. Kijk op een warme dag maar eens in je biobak, ze kunnen zichzelf heel snel vermenigvuldigen. En: ze zijn heel voedzaam. Dat moeten we toch als concept kunnen inzetten om de voedselketen op deze aarde te verbeteren?” Het zaadje voor RavenFeed was geplant en hij benaderde vervolgens zijn collega Koen. Beide behept met een flinke portie ondernemingsdrang, werden de ideeën omgezet in een concrete ambitie. Een startup die de insectenindustrie toegankelijk wil maken voor bedrijven. Vooralsnog richten Tom en Koen zich op de pluimveehouderij, maar andere toepassingen – insecten als voedingsbron voor mensen bijvoorbeeld – zijn op termijn net zo interessant. Koen: “Er zit zoveel potentie in dit idee en keuzes maken is lastig. In de harde schil van een insect zit bijvoorbeeld chitine, dat is als grondstof weer interessant voor de farmaceutische en cosmetische industrie. Of de chemische industrie. Misschien kunnen we straks wel biologische afbreekbare oliën en verven maken van insecten.”
RavenFeed: duurzame keten van zes schakels
Om de insectenindustrie eenvoudig en lokaal toegankelijk te maken voor bedrijven heeft RavenFeed een ketenmodel met zes schakels bedacht: substraat, BSF-eitjes, de RavenFeed SmartHatch (RSH), larven, frass en transport.
In de eerste schakel worden organische reststromen gemengd tot gecertificeerd substraat, het voer voor de larf. Die reststromen komen nu uit groente en fruit, maar in de toekomst moet ook keuken- en supermarktafval gebruikt kunnen worden. Een derde van het geproduceerde voedsel belandt op de afvalstapel en RavenFeed wil dit in samenwerking met partners gebruiken als grondstof in plaats van het te vergisten, composteren of verbranden.
Daarna mag de zwarte soldatenvlieg (Black Soldier Fly) zijn werk doen, een supervlieg die organische reststromen omzet in hoogwaardige eiwitten en oliën. De gespecialiseerde BSF-reproductiefaciliteiten leveren gecertificeerde larveneitjes aan voor de RavenFeed SmartHatch, een zeecontainer die omgebouwd is tot een hightech mini-insectenfabriek. De RSH wordt dagelijks voorzien van verse larveneitjes en larvenvoer. Hiervoor heeft RavenFeed speciale kweekbakken ontwikkeld: de SmartIncubators.
Zodra de larven uitgegroeid zijn, krijgt de pluimveehouder bericht welke SmartIncubators geoogst kunnen worden. In een oogstmachine worden de larven gescheiden van frass (ontlasting van de insecten) en daarna kunnen ze gevoerd worden aan het pluimvee of verwerkt worden tot derivaten. “Het maakt de consument niet uit of de kip maïs of larven heeft gegeten, als de kip en de eieren maar lekker smaken”, aldus Tom.
Koen: “De luchtvaart is een hele efficiënte keten met verschillende schakels en strakke afspraken. Zo zien we de insectenindustrie ook voor ons.”
Frass kan vervolgens weer ingezet worden als hoogwaardige bodemverbeteraar in de landbouw. De concentratie chitine in frass heeft een natuurlijke antibacteriële werking en dat zorgt ervoor dat er minder pesticiden gebruikt hoeven te worden. Transport is de zesde schakel: om de lokale minifabrieken in te richten, moeten er spullen van A naar B gebracht worden.
Kennis en ervaring van anderen nodig
Een simpel en duurzaam concept dus, maar vragen hebben Tom en Koen nog elke dag en dat was ook de aanleiding voor RavenFeed om met FME een Innovation Tuesday te organiseren. Het sluit naadloos aan bij het modulaire concept van RavenFeed waarin open innovatie, samenwerking en duurzaamheid centraal staan.
Koen: “We hebben die kennis en ervaring van anderen ook nodig, want we kunnen niet alles zelf. Door corona is de Innovation Tuesday een paar keer uitgesteld. Aanvankelijk waren we op zoek naar technologische oplossingen, maar die hebben we inmiddels gevonden. Nu zat onze vraag veel meer in de ketenaanpak. Hoe brengen we reststromen in kaart en hoe kunnen we die ‘verwaarden’? Wie kan dit doen? Hoe kunnen we die stromen opwaarderen naar een substraat? En, niet onbelangrijk, hoe krijgen we bedrijven enthousiast zodat ze aanhaken bij onze insectenindustrie?”
Tom: “Er zijn een miljoen redenen om het niet te doen, maar wij geloven in die ene reden om het wel te doen. De voedselketen duurzamer maken.”
Tom: “Bij Innovation Tuesday kregen we een kritische blik van buiten en dat is wat je ook nodig hebt. Jezelf een schouderklopje geven is niet zo moeilijk. Met opbouwende kritiek bereik je veel meer. Dat is ook precies wat de Innovation Tuesday ons gegeven heeft: vragen die prikkelden en die ons weer input gaven om verder na te denken. In onze groep zaten mensen die hun sporen verdiend hebben en geen blad voor de mond namen. Zo was er een pluimveehouder die zijn ervaring met de overheid schetste. Hij voorspelde tegenslag en zag beren op de weg, maar dat hielp ons verder om hier oplossingen voor te vinden.”
Anderhalf jaar RavenFeed, het voelt als “totale gekte”. Koen: “De kweekbak ontwikkelen, technisch valideren, een prototype testen, het klimaat bepalen, alles wordt as we speak gebouwd en geproduceerd. In september zouden we moeten kunnen draaien.” Het brengt ze bij een volgend punt: hoe kunnen ze als Technostarter het FME-netwerk nog verder benutten om hun bedrijf uit te bouwen en te promoten. Tom: “We zijn geweldig dankbaar met de uitkomsten van Innovation Tuesday. Nu moeten we nadenken over het vermarkten van ons product en ook dat is nieuw voor ons. Dat zou wat ons betreft een goede follow-up van Innovation Tuesday zijn. We komen graag in contact met FME-bedrijven die ons hierbij kunnen helpen.”
RavenFeed 2030 en 2050?
Een startup met ambitie: wat hebben Tom en Koen op hun vizier staan als ze naar de toekomst kijken? Koen: “Sommige delen van de wereld hebben te veel, andere te weinig. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat die stromen weer een beetje gaan kloppen? Dat is mijn drijfveer. In 2030 willen we met RavenFeed het liefst een negatieve CO2- en stikstofimpact hebben, het gebruik van soja reduceren en de groei van regenwouden stimuleren.” Tom: “In 2050 moeten we tien miljard mensen op deze aarde voeden en dat lukt ons nu al niet. Dat jaartal raakt voor mij aan het fundament van RavenFeed. We moeten naar een andere manier van voedselproductie. Wij hebben een deel van het antwoord, maar we moeten het samen oplossen. Dat is onze nieuwe manier van ondernemen.”
Over Innovation Tuesday
FME organiseert Innovation Tuesdays voor haar leden om vanuit verschillende invalshoeken (waaronder food, gezondheid, energie, technologie, etc.) mensen, werkzaam bij verschillende bedrijven, mee te laten denken over impact en mogelijkheden van een uitdaging. Een Innovation Tuesday is een brainstormvariant waarin je wordt uitgedaagd mee en verder te denken dan je eigen omgeving om een maatschappelijk probleem te tackelen.
